Захаров Николай Сергеевич

Биһиги колхоз территориятыгар 1948 с.диэри оскуола суох этэ, онон биһиги көлүөнэ дьон кыайан үөрэммэккэ хаалбыппыт.

1948 сыллаахха оскуола саҥа аһыллан, үксүбүт улааппыт оҕолор (мин 11 сааспар) оскуолаҕа саҥа үөрэнэ киирбиппит.

Үс сыл үлэлээн баран, оскуолабыт сабыллыбыта, салгыы үөрэнэргэ биһигиттэн 11 км-даах сиргэ көһөн салгыы үөрэммитим, хата интернакка ыланнар.

1954 сыллаахха, 6-с кылааһы бүтэрэн баран, Ньурбаҕа киирэн, поисковай экспедицияҕа рабочайынан үлэҕэ киирбитим. Поисковай партиябыт начальнига Рыбченко Венедикт Николаевич диэн этэ.

Ыам ыйа быһыылаах этэ, АН-2 самолетынан Марха өрүс орто сүнньүн диэки, Солоҕоон диэн сиргэ, илдьэн түһэртээбиттэрэ. Өлөөнтөн табаһыттар кэлэн, атын сиргэ салгыы илдьибиттэрэ.

Марха өрүс биир тоҕойугар 2-3 хоммуппут кэннэ этэрээттэргэ араартаан, тус-туһунан тарҕаспыппыт. Биһиги этэрээппит геолог Какурина Светлана Иосифовна, табаһыппыт Христофоров уонна рабочай мин этим.

Сарсыарда эрдэ туран, аһыы түһэн баран, кыра тойуу саахар ыһык ылабыт уонна маршрутка барабыт, киэһэ хойут кэлэбит.

Мин эбээһинэһим диэн рюкзакка шлих сууйар лоток, кыра лаппаахы, кирка, геологым сууйбут хомуйбут проба таастарын сүгэбин.

Уонча хонон баран, геологым шлих сууйарга үөрэттэ, уонна үрэх хайа миэстэтиттэн ылбыппын картаҕа бэлиэтээн иһэргэ соруйда.

Ити курдук Мархара, Мархаракаан, Олдоҥдо, онтон да атын элбэх үрэхтэри (ааттарын умнубуппун) сыыйбыппыт. Үрэххэ 500 м бара-бара шлих ыларым, ону картаҕа булгуччу бэлиэтээн иһэрим.

Светлана Иосифовна ханнык таас туох боруода буоларын барытын кэпсээн, быһааран биэрээччи уонна куруук үөрэтэ-такайа сылдьааччы. Билигин санаатахха, дьахтар киһи наһаа да хорсун, хоһуун эбит. Маршрутун куруук толору сылдьан кэлээччи уонна олох аҕыйахтык утуйар быһыылаах этэ. Үһүөн бары биир балааккаҕа хонобут. Хаһан эмэ түүн уһуктан көрдөхпүнэ, чүмэчи уматтан баран , спальнай мөһөөччүгэр киирэн, үлэлии олорор буолара.

Сарсыарда тардыалаан баран, чаһытын көрдөрөр – ол аата туран чэйгин өр, диэн буолар. Онтон табаһыппыт туран, табаларын бэрийэр.

Ити курдук биир сезону бүтэрбиппит. Ньурбаҕа кэлэн баран, аҕыйах хонугунан Москвалаабыттара. Эһиил эмиэ кэлиэхпит, булгуччу барсаҕын, диэн буолбута.

Ол кыһын Амакинскай экспедиция базатыгар үлэлээбитим. Саас ыам ыйыгар дьонум кэлбиттэрэ, уонна эмиэ полеҕа (поле диэн ааттыыллара) барсаҕын диэн буолта. Бараары бэринэ сырыттахпытына, военкоматтан повестка кэллэ. Повесткабын начальникпар көрдөрдүм. Киһим миигинниин военкомакка барыста, уонна хаалларалларыгар көрдөстө. Тугу кэпсэппиттэрин билбэтим, армияҕа барар буоллум.

Ити курдук үтүө майгылаах, хорсун дьону кытта алтыһан ааспыппар дьылҕабар махтал.

                                                                                               Захаров Николай Сергеевич суруйда.

                                                                                               2023 сыл, Дьокуускай куорат.