Васильев Гаврил Кириллович

(1914-16.03.2007)

Васильев Гаврил Кириллович родился в 1914 году в Кангаласском наслеге Нюрбинского улуса. До призыва в армию работал в колхозе "Красный Сэн" завхозом и был одним из активных и передовых колхозников.
В армию был призван 26 июня 1942 года. Полтора месяца проходил боевое учение в г. Курган Челябинской области. В сентябре этого года был отправлен в 45-ю дивизию Сталинградского фронта в качестве пулеметчика. Первое боевое крещение получил в обороне Сталинграда. Тридцать восеь дней был миноносцем, из восьми бойцов минометного расчета в живых остались только двое. После этого в противотанковой роте воевал в течение 15 суток. Принимал активное участие в боевых действиях. В этих жестких боях 13 октября 1942 года получил тяжелое ранение трех пальцев левой кисти и находился на лечении в эвакогоспитале № 310 г. Красный Кут Саратовской области в течение шести месяцев. Уволен с военной службы по ранению 24 мая 1943 года.
После возвращения на Родину работал в колхозе им. Стаханова коневодом и бригадиром, затем поступил в промкомбинат столяром. С 1957 по 1960 годы полтник строительного участка райсовета, с 1960 по 1972 года плотник комбината коммунальных предприятий и благоустройства, с 1972 по 1980 годы работал кочегаром ясли-сада № 3.
Гаврил Васильев являлся одним из известных строителей Нюрбы. Будучи бригадиром бригады строителей, он принимал участие в строительстве административных зданий: районного Дома культуры, РК КПСС, Вилюйских электрических сетей, РОВД и многих жилых домов. Отличался работоспособностью, высокой ответственностью за порученное дело, требовательностью к себе и своим подчиненным.
Ударник коммунистического труда. Награжден орденами "Отечественной войны I степени", "Знак Почета", медалями "За боевые заслуги", "За трудовую доблесть", "За доблестный труд", "В ознаменование 100-летия со дня рождения В.И. Ленина", "За победу над Германией", "Маршал Жуков", "Ветеран труда", многими юбилейными медалями и Почетными грамотами. Избирался депутатом Нюрбинского поселкового Совета XI созыва.
За большой личный вклад в общественно-политическую жизнь, развитие экономики улуса и многолетний труд ему присвоено звание "Почетный гражданин Нюрбинского улуса".

Ийэм, а5ам барахсаттар…

Биьиги ийэбит, эбээбит, хос эбээбит Васильева Варвара Николаевна, а5абыт, эьээбит, хос эьээбит Васильев Гаврил Кириллович 60 сыл ыал буолан дьоллоохтук олорон ааспыттара. А5абыт 9-с сааьыгар тогурук тулаайах хаалан аймахтарынан сылдьан оччотоогу олох кыьал5атын, эрэйин-мунун билэн киьи буолбута. Тулаайах буолан уерэммэтэ5э. Ийэм, алта о5олоох ыал иккис огото, бырааттарын керсен эмиэ уерэммэтэ5э. Убайа сэриигэ баран елбутэ, онон кини бырааттара, балта уерэхтээх дьон буолалларыгар кемелеспутэ. А5абын кытта 1937 сыллаахха холбоьон ыал буолан « Кыьыл сиэн» колхозка улэлээбиттэрэ. А5ам колхоз завхоьунан, ийэм эмиэ ферма5а биригэдьииринэн. Улэлэригэр бэриниилээхтик, чиэьинэйдик улэлээн ол са5ана эмиэ дьон махталын ылаллар эбит. А5ам сэрии са5аламмытыгар 1942 сыллаахха сэриигэ ынырыллан сайын борохуотунан барбыттар, ийэм Марха ерускэ сарсыарда киирэн атааран хаалбыппыт диэн кэпсиирэ. Ол са5ана биэс сыл олорон баран о5ото суох со5ото5ун хаалбыт этэ. Ийэм колхозка а5ам оннугар завхоьунан хаалан эр дьоннор улэлиир улэлиир улэлэрин тэннэ улэлээн сылдьыбыт.Ол курдук атынан кыьыннары сайыннары оту-маьы тиэйэн кэлэр этибит диэн кэпсээччи. Нэьилиэктэртэн кыанар етте бары барбыттар, онон тууннэри -куннэри улэлиир этибит диирэ.
Кураан - сут дьыл кинилэри да хаарыйбыт эбит. Биьиги 1977с. Маарга олорор эрдэхпитинэ Халыына диэн кырдьа5ас миигин ыныран тохтотон кэпсэппитэ уонна ийэлээх а5ан утуе да санаалаах дьоннор этэ диэбитэ. Ийэн Балбаара колхозка улэлии сылдьан хоргуйан елертен быыьаабыта, эбии уут аннын уонна бурдук ата5ын биэрэн бу эйэлээх олоххо тиийэн кэллэхпит диэн. Ол кырдьа5ас киьи махтала мин ейбер хатанан хаалбыт. А5ам барахсан таптыыр кэргэниттэн арахсан Марха эбэлэригэр быраьаайдаспыттар. Ол са5ана букатын баран эрэбин диэн санаабат этимэ, теннен кэлэрбин билэр курдук диирэ. Борокуотунан айаннаан иьэн 3биир дойдулаахтара куруеххэ диэн хаайан эрэй бе5ену керен айаннаабытым диирэ, борокуот баран истэ5инэ тохтоон мас бэлэмнэнэр этибит, ол тохтобул аайы куотуохха дииллэрэ. Ону мин курээтэхпинэ кэргэммин, нэьилиэгим дьонун доппуруостаан эрэйдиэхтэрэ диэн санаан олох себулэспэтэ5им. Ол барахсаттар эмиэ курээбэтэхтэрэ уонна хайалара да теннубэтэ5э диирэ. Елуехтэрин билэн куруу сатаабыттара буолуо диирэ.
А5абыт уерэ5э суох киьи, нуучча санатын да, бэйэтин да кербетех киьи сити курдук сэриигэ баран Сталинград оборонатыгар саамай уоттаах сэриигэ 53 суукка сэриилэьэн ранение ылан оруобуна биир сыл буолан эргийэн кэлбит. Бала5ан ыйын 16 кунугэр Сталинград куоракка туун Волга еруьу борокуотунан естеех снарядын аннынан туораабыттар, онно элбэх дьоннорун сутэрбит командирдар саллааттары хомунан отрядтарын толоруналлар эбит, биьиги а5абыт «кому якут» дии дии суурэлээбитим , онно биир командир у меня якут диэн илдьэ барбыт. Оо онно саханы керсен олус да уербутум, тууну супту сахалыы кэпсэтэн утуйбатахпыт. Сарсыарда киьибин ыныран илдьэ барбыттара, теннерум биллибэт диэн куустуьан быраьаайдаспыппыт, сол курдук кини теннубэтэ5э диирэ. Биьиги а5абыт куорат тракторнай оройуонугар оборона5а барбыттар уонна 53 суукка завод оборонатыгар кыттыбыта. Киьи елугун урдунэн хаама сылдьа5ын, уот аннынан успейдаан хомуйбаттар, окопа5а киирэн сытары соро5ор сытар дьону сы5арыттаххына илиитэ ата5а туспа кэлэр, сытыйан хаалбыт буолар. Бастаан сыта ынырык буолара, онтон ыксалга да5аны, уерэнэн да5аны киьи билбэт буолар эбит диирэ. Бастаан а5ыс буолан сытан ытыаласпыппыт, онтон командирбынаан иккиэйэ5ин хаалбыппыт диирэ. Ити хабыр хапсыьыыга естеех миинэтэ эстэн илиитигэр бааьырбыта, бу ранение ылаат ханас еттубун кербутум командирым тебетуттэн хаан ере ыьыллан эрэр эбит, онно анаар илиибинэн биинтэ ылан саба баайан баран сугэн сыыллан эрдэхпинэ санитардар кэлэн госпитальга илдьибиттэрэ. Онно сытан командира Гаврил эн дьоллоох киьи эбиккин дьиэ5эр тыыннаах тиийэр буоллун, эйигин инвалидноска таьаараллар уонна дьиэгэр барагын диэбит. Сити курдук алта ый госпитальга сытан эмтэнэн 2-с группалаах инвалид буолан кэлбит. Командира эмтэнэн баран сал5ыы сэрии хонуутугар теннубут уьу.
А5абыт 1943 сыллаахха теннубут, онтон сэрии бутэр сааьыгар Ньурба5а кеьен киирэн ер сылларга болуотунньугунан улэлээбитэ. Ер сылларга утуе суобастаахтык улэлээбит бэлиэтэ элбэх ахсааннаах махтал суруктар, Бочуот знага орден, Улэ5э килбиэнин иьин медаль уонна юбилейнай мэтээллэр туоьулууллар.
Ийэбит Ньурба поспотугар 30-тан тахса сыл энкилэ суох улэлээбитэ, эмиэ аата – ахсаана суох грамоталар махтал суруктар энкилэ суох улэтин туоьулууллар. Ийэм олус на5ыл, учугэй да майгылаах буолара. Олус элбэх ыалдьыттаах хоноьолоох ыал этилэр. Биьиги кыра эрдэхпитинэ куруук хоноьолоох буоларбыт, онноо5ор дьонтон аадырыс ылан билбэт да дьоммут хонон ааьаллара, Маяковскай 21№-рэ аадырыьы элбэх киьи билэрэ. Сэрии кэнниттэн 3-с о5ону теретен-иитэн улаатыннарбыттара. Убайбыт эдэр сааьыгар олохтон туораабыта. Биьиги икки кыргыттара ыал буоламмыт дьоммутугар сиэн, хос сиэн кердерен уердутэлээбиппит. Дьоммут билигин 6 сиэннээхтэр, 10 хос сиэннээхтэр, 2 хос хос сиэннээхтэр. Сиэннэрин керсен, хос сиэннэрин сорохторун керсен барбыттара. Ол иьин куруук биьиги дьоллоох оло5у олордубут дииллэрэ.
Ийэбит барахсан 83-с., а5абыт 93-с саасстарыгар суох буолбуттара. Тереппуттэрим туьунан ессе да элбэх учугэйи суруйуом этэ… Барахсаттарым олус да эйэгэс, кене майгылаах, дьонно учугэйи эрэ ба5арар дьон этилэр. Биьиги сиэннэрбитигэр, о5олорбутугар куруук дьоммут туьунан кэпсиибит, онон сиэннэр, хос сиэннэр уйэлэр тухары ейдуу саныы сылдьыахтара диэн эрэллээхпит. Биьиги эйэлээх олохпутун онорбут дьоммутун хаьан да умнуохтара суо5а.

Кыыстара Н.Г.Ефремова