Прокопьев Василий Иванович

Мин эһэм Прокопьев Василий Иванович (Кэдэк Баһылай) III-с Бордоҥ (билиҥҥиннэн Күндээдэ Араҥастааҕа) Ойбонугар 1905 сыллаахха төрөөбүтэ. Кини олох кыра эрдэҕиттэн биир сиргэ олорбоххо мэлдьи айаҥҥа сылдьар эбит. Ол курдук Алдаҥҥа, Бодойбоҕо тиийэ онтон биир өттүгэр инньэ Дьэһиэйгэ тиийтэлии сылдьыбытын дьоннорум кэпсэтэллэриттэн уонна бэйэтэ оҕонньоттордуун кэпсэтэллэриттэн онон-манан өйдөөн хаалбыппын. Ол иһин нууччалары кытта үөрэҕэ суох киһи диэтэххэ аһара кэпсэтэр этэ. Кини баарыгар биһиги дьиэбитигэр экспедиция нууччалара (геологтар) диэннэр сотору-сотору сылдьан ааһааччылар.

        Эһээбит 60-с сылларга саас экспедициялары кытта барсан баран биһиги оскуолаҕа киирбиппит кэннэ күһүн хойут кэлэр быһыылаах этэ. Онно нуучча эдэр баҕайы кыргыттара уонна уолаттара саас бастаан баралларыгар төһө да ыарахаттары көрсүбүттэрин иһин ону тулуйан буһан-хатан сайыны быһа чугас дьонноруттан тэлэһийэн сылдьалларын куруук сөҕө-махтайа кэпсээччи. Биһигини оннук буолуохтааххыт диэн такайар этэ. Киниэхэ тыаттан киирдэҕинэ ол саҕана Ньурбаҕа театрга үлэлиир С.А.Зверев -Кыыл Уола куруук сылдьан хонон-өрөөн ааһааччы. Үөһээ Бүлүү Ньыыкан оҕонньору кытта эмиэ сибээстэһэллэр этэ . Табаннан баран 10-ча хонон кэлээччи... Эһэм суох буолбутун кэннэ аҕабын кытта таайым хойукка дылы сибээстэрин быспатахтара.

        Эһэм экспедицияҕа сылдьан түспүт хаартыската син элбэх этэ да суох буолуон аҕыйах сыл иннигэр бэйэтэ ойуурга сылдьар кэмигэр биһиэхэ урут сылдьыбат киһи эбээбиттэн соҕотоҕун олордоҕуна ол хаартыскалары туохха эрэ наада буолла диэн көрдөөн ылбытын эбэм биэрэн ыыппытын эһэм ойууртан киирэн баран кыыһырбытын, экспедициялартан киирэн ирдэһэ сатаан баран булбатаҕын өйдүүбүн... Онно кини Лариса Анатольевна Попугаеваны кытта түспүт хаартыската баар этэ. Биһиэхэ бу алмааһы булбут кыыс диэн көрдөрөөччү. Баҕар ол хаартыскалар экспедиция архибыгар баар буолан хаалыахтарын сөп курдук...

      Экспедициялар (геологтар) сайын барсыбат буолтун кэннэ эһэбэр тыаҕа илдьэ сылдьаргар диэн балаакка, балаакка оһоҕо, ындыыга туттар грузовой ыҥыыр диэни сыл аайы кэриэтэ кэһии курдук биэрээччилэр. Өссө соҕурууттан кэлэллэригэр арааһа питомниктан быһыылаах ыт оҕото аҕалааччылар. Ити сылларга экспедициялар сайын аайы үөһэттэн дьаһал бэрдэрэн совхозтан элбэх аты ылан барааччылар. Хайдахтаах да хаҥыл сылгы күһүн үлтү үлбүрүллэн уоҕа хараан сыһыйан кэлэр быһыылаах этэ. Эһэм колхозка онтон совхозка сайын окко кыһын булчут быһыытынан тыаттан-ойууртан сайыннары-кыһыннары тыаҕа сылдьыбыта, дэриэбинэҕэ киирдэҕинэ уоллаах кыыһын дьиэлэригэр иккиэннэригэр мааныланара... Антоновка дэриэбинэтин бүтэһик таба көлөлөөх булчута этэ. Эһэм тыаттан киирэрэ биһиэхэ улахан күүтүүлээх түгэн буолара. Кини кырыыҥканан собо тыла уонна андаатар кэнники бууттарын буһаран киллэрэрин ийэм саҥа үөдүйэн эрэр уокка холбонор хобордооххо ыһаарылаатаҕына бэйэтэ туспа « деликатес” ас буолара. Окорочка диэн туга кэлиэй? Хомойуох иһин 1967 сыллаахха тыаҕа түүлээхтии тахсан иһэн оһолго түбэһэн суох буолбута. Эһэм бултаан дойду оҥостон олорбут сиригэр Даҕы күөлүгэр хараллан сытар... 

         Эһэм Тыалыкыттан Татаринова Мотрена Николаевналыын холбоһон олоро сылдьан кыыстаах уол оҕолонон баран арахсыбыттара. Уола эһэтин аатынан фамилияланан Иванов Николай Васильевич Антоновкаҕа олорбута, колхозка кэлин совхозка сылгыһыттаабыта, суоппардаабыта, ыскалаат сэбиэдиссэйдээбитэ. Кэргэнинээн Сунтаар Түбэй Дьаарханыттан төрүттээх Иванова (Яковлева) Вера Николаевналыын 6 оҕоломмуттара.

        Кыыһа, мин ийэм Илларионова (Прокопьева) Варвара Васильевна Антоновкаҕа Илларионов Петр Гаврильевичка кэргэн тахсан эмиэ Антоновкаҕа олохсуйан 8 оҕоломмуттара. Аҕабыт үйэлээх сааһыгар сэрии сылларын бүтэһик сылларыттан колхозка онтон совхозка сүөһү биригэдьииринэн үлэлии сылдьан акка оһоллонон онтун содулугар эдэрчи сааһыгар 1997 сыллаахха олохтон туораабыта.  Ийэбит колхозка, совхозка дайаарканнан үлэлии сылдьан биир идэлээхтэриниин Михайлов Эдуард Иванович, Фомина Анна Герасимовна уонна Акулина Николаевна Тимофеевалары кытта “Кыталыктаах” ыччат-комсомольскай фермаҕа үлэлии сылдьан 1960 сыллаахха оройуоҥҥа бастакыннан 2000-лаах кирбиини ылбыттара. Кэлин 1976 сыллаахха эбии кууруһу ааһан техник-осеменаторынан үлэлии сылдьан пенсияҕа тахсан кыра кыыһыгар олорон сааһыран бу олохтон туораабыта... Хос эһэлэрэ аар тайҕаны эт атаҕынан тэлэн араас омук дьонугар тугу да көрдүүллэрин билбэххэ сирдьитинэн, каюрунан сылдьан көлөһүнүн тохпут күндү тааһын туһаҕа таһаарыыга, эһэбит сиэнэ, хос сиэнэ эмиэ промышленноска сыстан үлэлээбит да, үлэлии сылдьааччылар бааллар.                                                                                         

Мин, Валерий эһэбин кытары...

( Ахтыыны суруйда В.И.Прокопьев сиэнэ Валерий Петрович Илларионов, Саха сирин Тыатын хаһаайыстыбатын туйгуна,Тойбохой уонна Тэҥкэ нэһилиэктэрин Бочуоттаах олохтооҕо, Сунтаар улууһун иннигэр үтүөлэрин иһин бэлиэ хаһаайына).