Николаев Семен Егорович
БиҺиги аҕабыт Николаев Семен Егорович 1925 сыллаахха 3-с Бордоҥ нэһилиэгэр Сунтаар оройуонугар, түөрт оҕолоох колхозтаах дьиэ кэргэнигэр төрөөбүтэ. Ийэтэ кини 5 саастааҕар кыра кыыһын төрөөрү олоҕо быстыбыта, онон эһэтин аахха улааппыта. Тоҕус сааһыгар Элгээйи 7 кылаастаах оскуолатыгар үөрэнэ киирбитэ. Сэттис кылааһы бүтэрэн баран, идэ ылар баҕалаах киһи Дьокуускайга кэлбитэ. Бастаан киномеханик идэтигэр курска үөрэммитэ, онтон бухгалтердар курстарын бүтэрбитэ. Онтон бу идэтинэн Чурапчы роспотребсоюһугар бухгалтерынан үлэлээбитэ. Ити үлэлии сылдьан куоракка олоҕун аналын, биһиги ийэбитин Григорьева Мария Николаевнаны көрсөн 1956 сыллаахха Ньурбаҕа олохсуйа көһөн кэлбиттэрэ. Ити сыл аҕабыт Ньурбаҕа коммунальнай хонтуораҕа үлэҕэ киирбитэ, тутуу биригээдэтигэр болуотунньугунан хас да сыл үлэлээбитэ.
Бэрт үлэһит, уус дьону кытта эҥэрдэһэн, үөрэнэн, сүрдээх ыраас туттунуулаах, дэгиттэр үчүгэй болуотунньук буолбута. Ол кэмнэргэ Ньурбаҕа сайдыы, саҥа тутуу бөҕө ыытыллар кэмнэрэ этэ; бөһүөлэги тротуардааһын, саҥа объектары тутуу – амбулатория, саҥа пекарня, гастроном, райком дьиэтэ, 2 - этажтаах олорор дьиэлэр, Убояҥҥа улахан баанньык, стационар балыыһа дьиэлэрэ.
Эдэр ыаллар Ньурбаҕа олохсуйардыы былааннаан, Партизанскай уулуссаҕа уһаайба ылан саҥа дьиэ-уот туттубуттара.
Ийэбит бытовой комбинатка идэтинэн таҥас быһааччыннан (закройщик) үлэтин саҕалаабыта. Онтон утуу-субуу 6 оҕоломмуттара. Римма 1958 с., Варвара 1959 с., Анатолий 1960 с., Борис 1962 с., Ольга, Александр – игирэлэр 1965 с.
Оччолорго Коммунальнай контора начальнигынан өр сылларга Степанов Николай Семенович үлэлиирэ. Сүрдээх опыттаах, мындыр салайааччы аҕабыт дьоҕурун, үөрэҕин учуоттаан эбии үөрэттэрэн баран экономист-сметчигынан анаабыта, онон аҕабыт пенсияҕа тахсыар дылы ити дуоһунаска олорбута. Биһиги аҕабыт Ньурбаҕа биллэр экономист–плановик, сметчик-бухгалтер этэ, ол да быһыытынан киниэхэ үгүстүк соҕурууттан быстах үлэҕэ кэлбит биригээдэлэр «смета-расчет», оҥорторо дьиэтигэр кэлэллэр этэ. Оччолорго коммунальнай хонтуора коллектива сүрдээх иллээхтик үлэлиир, сынньанар, бултуур, сир астыыр, оҕолорго утренниктары тэрийэр этилэр. Биһиги кыра сылдьан, дьиэ кэргэнтэн 2-3 оҕо коллективы кытта сир астыы барарбытын өйдүүбүт, ГАЗ – 53 массыына кузовыгар хаптаһын скамейкаларга олорон айанныыр этибит. Аҕабыт бииргэ үлэлиир дьонун кытта куобахтаан, кустаан кэлэр этэ, байанайдаах кэлэн дьиэҕэ үөрүү-көтүү бөҕө буолар этэ.
Биһиги оҕо сылдьан дьоммут үлэттэн ордубат да курдук буолаллар, сайыҥҥы сынньалаҥнарын бэркэ тэринэн олобуттара, сылын аайы уочаратынан соҕуруу бараллар этэ: Крым, Кавказ, Дальнай Восток. Дьиэ кэргэҥҥэ оҕону иитии киһи олоҕор, кини инники үлэтин, хайысхатын таларыгар, олоҕун дьаһанарыгар улахан оруоллаах. Биһиги ийэлээх-аҕабыт холобурдара, кинилэр иитиилэрэ баар буолан этэҥҥэ алта киһи бары үрдүк үөрэхтэнэн, бары салайар үлэҕэ үлэлээн, билигин сынньалаҥҥа олорор дьоммут.
Оччолорго даҕаны алта оҕону иитэр-аһатар элбэх сыраны эрэйэр быһыылааҕа, үп-харчы кырыымчык этэ. Биһиги дьоммут сүрүн үлэлэрин таһынан эбии дохуот киллэринэр этилэр. Ийэбит ынаҕын үүтүн ордорон атыылыыр, эбии дьиэҕэ иистэнэр, таҥас быһар этэ, аҕабыт дьиэтигэр тас дьоҥҥо смета, расчет оҥорор этэ. Онон сорох ардыгар олорон эрэ хамнастарын, эбии дохуоттарын ааҕыналлара, хайдах-туохха туттары, сберкассаҕа төһөнү уурары былаанныыллар этэ. Ол барыта биһиэхэ үөрэх оскуолата буоллаҕа дии. Онон биһиги төрөппүттэрбит дьоһун олоҕу олорон ааспыттар эбит диэн сэмээр киэн туттабыт.
Ахтыыны суруйда кыыһа Варвара Семеновна Андреева
26.06.2023с. Дьокуускай куорат.
Бэрт үлэһит, уус дьону кытта эҥэрдэһэн, үөрэнэн, сүрдээх ыраас туттунуулаах, дэгиттэр үчүгэй болуотунньук буолбута. Ол кэмнэргэ Ньурбаҕа сайдыы, саҥа тутуу бөҕө ыытыллар кэмнэрэ этэ; бөһүөлэги тротуардааһын, саҥа объектары тутуу – амбулатория, саҥа пекарня, гастроном, райком дьиэтэ, 2 - этажтаах олорор дьиэлэр, Убояҥҥа улахан баанньык, стационар балыыһа дьиэлэрэ.
Эдэр ыаллар Ньурбаҕа олохсуйардыы былааннаан, Партизанскай уулуссаҕа уһаайба ылан саҥа дьиэ-уот туттубуттара.
Ийэбит бытовой комбинатка идэтинэн таҥас быһааччыннан (закройщик) үлэтин саҕалаабыта. Онтон утуу-субуу 6 оҕоломмуттара. Римма 1958 с., Варвара 1959 с., Анатолий 1960 с., Борис 1962 с., Ольга, Александр – игирэлэр 1965 с.
Оччолорго Коммунальнай контора начальнигынан өр сылларга Степанов Николай Семенович үлэлиирэ. Сүрдээх опыттаах, мындыр салайааччы аҕабыт дьоҕурун, үөрэҕин учуоттаан эбии үөрэттэрэн баран экономист-сметчигынан анаабыта, онон аҕабыт пенсияҕа тахсыар дылы ити дуоһунаска олорбута. Биһиги аҕабыт Ньурбаҕа биллэр экономист–плановик, сметчик-бухгалтер этэ, ол да быһыытынан киниэхэ үгүстүк соҕурууттан быстах үлэҕэ кэлбит биригээдэлэр «смета-расчет», оҥорторо дьиэтигэр кэлэллэр этэ. Оччолорго коммунальнай хонтуора коллектива сүрдээх иллээхтик үлэлиир, сынньанар, бултуур, сир астыыр, оҕолорго утренниктары тэрийэр этилэр. Биһиги кыра сылдьан, дьиэ кэргэнтэн 2-3 оҕо коллективы кытта сир астыы барарбытын өйдүүбүт, ГАЗ – 53 массыына кузовыгар хаптаһын скамейкаларга олорон айанныыр этибит. Аҕабыт бииргэ үлэлиир дьонун кытта куобахтаан, кустаан кэлэр этэ, байанайдаах кэлэн дьиэҕэ үөрүү-көтүү бөҕө буолар этэ.
Биһиги оҕо сылдьан дьоммут үлэттэн ордубат да курдук буолаллар, сайыҥҥы сынньалаҥнарын бэркэ тэринэн олобуттара, сылын аайы уочаратынан соҕуруу бараллар этэ: Крым, Кавказ, Дальнай Восток. Дьиэ кэргэҥҥэ оҕону иитии киһи олоҕор, кини инники үлэтин, хайысхатын таларыгар, олоҕун дьаһанарыгар улахан оруоллаах. Биһиги ийэлээх-аҕабыт холобурдара, кинилэр иитиилэрэ баар буолан этэҥҥэ алта киһи бары үрдүк үөрэхтэнэн, бары салайар үлэҕэ үлэлээн, билигин сынньалаҥҥа олорор дьоммут.
Оччолорго даҕаны алта оҕону иитэр-аһатар элбэх сыраны эрэйэр быһыылааҕа, үп-харчы кырыымчык этэ. Биһиги дьоммут сүрүн үлэлэрин таһынан эбии дохуот киллэринэр этилэр. Ийэбит ынаҕын үүтүн ордорон атыылыыр, эбии дьиэҕэ иистэнэр, таҥас быһар этэ, аҕабыт дьиэтигэр тас дьоҥҥо смета, расчет оҥорор этэ. Онон сорох ардыгар олорон эрэ хамнастарын, эбии дохуоттарын ааҕыналлара, хайдах-туохха туттары, сберкассаҕа төһөнү уурары былаанныыллар этэ. Ол барыта биһиэхэ үөрэх оскуолата буоллаҕа дии. Онон биһиги төрөппүттэрбит дьоһун олоҕу олорон ааспыттар эбит диэн сэмээр киэн туттабыт.
Ахтыыны суруйда кыыһа Варвара Семеновна Андреева
26.06.2023с. Дьокуускай куорат.
Николаев Семен Егорович