Николаев Павел Афанасьевич

Төрөппүттэрбинэн киэн туттабын.

Аҕам Николаев Павел Афанасьевич 1927 сыллаахха Ньурба оройуонун Октябрьскай ҺнэҺилиэгэр дьадаңы бааҺынай кэргэнигэр төрөөбүтэ. Оччотооҕу тиийиммэт түгэммэт кэм тоңуй тыына сабыдыаллаан кыра сааҺыттан күүстээх үлэҕэ эриллибитэ. Куочай оскуолатын 6 кылааҺын эрэ бүтэрбитэ уонна 1942 сылтан «Ленин үөрэҕэ» колхозка үлэлээбитэ.
1943 сыллаахха «Ворошилов» колхуоска үлэлээбитэ, онтон а5алара өлөн, ийэлэрин дойдутугар Кураанңа «Наука Ленина» холкуоска көҺөн кэлэн, илии араас үлэтигэр сылдьыбыт. «БаакаҺыл» ферматыгар от тиэйээччиннэн, сүөҺү аҺатааччыннан сырытта5ына, сэбиэт бэрэссэдээтэлэ Иннокентьев Никита Наумович тракторист үөрэҕэр ыыппыт.
1944 сылтан трактор курсун бүтэрэн, механизатор буолбута. МТС-ка бастакы «Наука Ленина» уонна «Ньурбачаан» холкуостары хабан Павлов Петр Митрофанович тракторыгар сменщиктаабыта.
1945 сыл сайын паар үлэтигэр сырытта5ына армия5а ыңырбыттар. Армия5а НД-10 диэн тракторга үлэлээбит. Кини сулууспалаабыт чааҺа Япония Квантунскай армиятын үлтү кыргалларыгар уоттаах сэриигэ кыттыспыта, «Японияны ылыы иҺин» мэтээллээх. 1948 с. ыалдьан дойдутугар кэлэн иҺэн Ангара өрүскэ киирэн суунан, онтон ыла өрүттэр аатка барбытым диэн хойут кэпсиир этэ.
1948 с. дойдутугар кэлэн «Наука Ленина» холкуоска үлэлээн барбыт. Малатыылкаҕа машинист буолбута, холкуостары кэрийэн үлэлээбитэ.
СХТ-3 трактор, МК-1100 малатыылканы ременин хамсатан үлэлэтэр эбиттэр, тохсунньу ыйга да тохтооботко, хараңаттан хараңаҕа диэри тымныыны аахсыбатка тоңо-тоңо үлэлииллэрэ үҺү.
1953 с. Чаппандаҕа тракторнай биригээдэҕэ 4 сыл биригэдьииринэн үлэлээбит.
1955 с. МТС делегациятыгар кыттан, Москваҕа НХСБ сылдьыбыта.
1957 с. МТС арахсан «Ньурба» совхоз тэриллибит. Муус устарга хонуу тракторнай биригээдэтигэр биригэдьиирдээбит.
1957-1968 сс. «Ньурба» совхозка отделение механигынан, производстваны быҺаччы тэрийээччиннэн сылдьыбыт.
1968 сылтан саҕалаан 1986 сылга дылы Ньурбачаан отделениятын хонуу тракторнай биригээдэтигэр биригэдьииринэн 8 сыл, управляющайынан 11 сыл устата үлэлээбитэ. Үлэлиир сылларыгар Ньурбачаан отделенията тэрилтэ хаҺаайыстыба өттүнэн бөҕөргөөҺүнүгэр улахан сыратын биэрбитэ. Бу кэмнэргэ Ньурбачаан нэҺилиэгэ ордук күүскэ сайдыбыта. НэҺилиэккэ баар тэрилтэлэри барыларын отделения көрөн-истэн олорбута. Кураанңа сүөҺүнү интенсивнайдык уотар площадка тутуллан, субай сүөҺүлэри күүскэ уотан, эмис эти государстваҕа туттарбыттара. Зерноток үлэ5э киирэн бурдук бөҕө үүнэн, сиртэн элбэх туораахтаах культураны ылбыттара. Бу үлэлэр уонна атын социальнай тутуулар үлэҕэ киирэллэригэр аҕабыт үлэлээбит өңөтө-үтүөтэ элбэх.
1970 сыллаахха «В.И. Ленин төрөөбүтэ 100 сылынан» үлэҕэ килбиэнин иҺин мэтээлинэн, 1972 с. өр сыллаах үлэтин сыаналаан «Бочуот знага» уордьанынан наҕараадаламмыта.
1974 с. 1 га сиртэн бурдугу ыланнар республикаҕа биллибиттэрэ. Аҕабытыгар «Октябрьскай революция» уордьанын биэрбиттэрэ. Бу сыл а5абыт НХСБ кыттан кыҺыл көмүс мэтээли ылбыта, итини таҺынан элбэх үбүлүөйүнэй мэтээллэрдээх.
Правительственнай наҕараадалара кини тыа хаҺаайыстыбатыгар өр сыллаах үлэтин түмүгэ, элбэх сыл көлөҺүнүн тохпут үлэтэ маны таҺынан элбэх Бочутунай грамоталара, махтал суруктара туоҺулууллар. Хас да төгүл олохтоох Совет депутатынан, партия райкомун чилиэнинэн талыллан, дьон-сэргэ кыҺалҕатын элбэхтик быҺаарсыбыта уонна оройуон общественнаҺын дириң ытыктабылын туҺанара.
Ньурбачаан нэҺилиэгэр аҕам аатын үйэтитэн, олорбут уулуссатыгар аатын иңэрбиттэрэ

Кэргэнэ, ийэбит Иванова Варвара Иннокентьевна 1927 с. Ыраах Убайаан Кураан ыккардыгар сытар Хамыйах диэн кыракый алааска төрөөбүтэ, оҕо сааҺа алааска ааспыта. Ийэм барахсан баара суо5а үс саастааҕар ийэтэ олохтон туораабыта. Кини аҕатынаан иккиэйэҕин хаалан кыра сааҺыттан ас астыырга үөрэнэн, таңас абырахтыырга, иискэ сыстан иистэнэр талаана арыллан барбыта.
Ийэм сэрии кэмигэр «Наука Ленина» колхозка, 13-14 саастаах кыыс оҕус сиэтэн от мунньуҺара, бурдук үлэтигэр улахан дьону кытта тэңңэ үлэлээбитэ. Тапталлаах аҕата ийэм 17 сааҺыгар олохтон туораабыта.
Ийэм тыыл ветерана, үчүгэй үлэтинэн кыайыы 30 с., 40 с., 50 с. мэтээллэринэн, туоҺу суруктарынан, грамоталарынан наҕараадаламмыта. Кыайыы буолбута бэҺис сылыгар, харахтарынан хайҕаҺан, сүрэхтэринэн сөбүлэҺэн, аҕабынаан Николаев Павел Афанасьевичтыын холбоҺон ыал буолбуттара.
Ийэбит сытыары сымнаҕас майгытын, минньигэс астарын, сылааҺынан илгийэр илиилэрин, уурбут-туппут курдук иистэрэ, ыраас туттунуута, үлэҕэ дьулуура куруук истиңник ахтан-санаан ааҺабыт. А5абыт үлэтин ситииҺилэрэ, үрдүкү наҕараадалара ийэбит өйөбүлэ сүрүн оруоллаах дии саныыбын.

Суруйда кыыстара Николаева Александра Павловна,
Мэңэдьэк нэҺилиэгин бочуоттаах олохтооҕо,
үлэ ветеран, Саха Өрөспүүбүлүкэтин
доруобуйа харыстабылын туйгуна.
2022с.

Иванова Варвара Иннокентьевна