Иванова Прасковья Семеновна
Иванова Прасковья Семеновна уонна Сергеев Николай Дмитриевич
Биһиги эбээбит Прасковья Семеновна 1933 сыллаахха от ыйыгар, эһээбит Николай Дмитриевич 1932 сыллаахха Ньукуолун күнүгэр Мэҥэдьэк нэһилиэгэр күн сирин көрбүттэрэ. Оҕо саастара олус уустук кэмҥэ ааспыта - ол хоргуйуу, сут күннэр, ас-таҥас кэмчи кэмигэр этэ. Оччотооҕу оҕолор олох кыра саастарыттан улахан дьону кытта тэҥҥэ үлэлииллэрэ. Аҕа дойду улуу сэриитигэр эр дьон үксүн кэриэтэ сэриигэ ыҥырыллан барбыт буолан эһээбит, үчүгэй үөрэхтээх буолан тоҕус сааһыттан фермаҕа суоччутунан үлэлээбитэ үһү. Эһээбит Мария Дмитриевна диэн эдьиийдээх, Михаил Дмитриевич диэн бырааттаах, ийэлэрэ оҕолоро кыраларыгар ыалдьан олохтон туораабыт. Онон соҕотох аҕа буолан хос эһээбит Сергеев Дмитрий Сергеевич сэриигэ ыҥырыллыбатах. Олоҥхоһут оҕонньор эбитэ үһү.
Эбээбит Прасковья Семеновна бииргэ төрөөбүт үһүөлэр, үс аҕа балыстар. Кини оҕо сааһыттан күүстээх үлэҕэ уһуйуллубут, кыайыгас-хотугас туруу үлэһит. Күһүн хойукка диэри муустаах ууну сыгынньах атахтарынан кэһэ сылдьан от мунньаллара үһү, онтон атахтарын ынах сааҕыгар уган иттэллэрэ эбитэ үһү. Эбээбит уран тарбахтааҕа – олус сиэдэрэйдик иистэнэрэ. Ханнык баҕарар таҥаһы, суорҕаны-сыттыгы, оннооҕор түүлээхтэн унтууну, бэргэһэни, саҥыйаҕы тигэрэ. Унтууну бэйэтэ улларан кэбиһэрэ. Мэҥэдьэк нэһилиэгин олохтоохторо билигин да саныыллар, махтана ахталлар. Биһигини, сиэннэрин, ыал буоларбытыгар барыбытын тэрийбиттэрэ. Эһээбит оҕолоругар барыларыгар дьиэ тутуспута. Кыра кыыһыгар, Александра Николаевнаҕа уһук хоту дойдуга, Эбээн –Бытантай оройуонун Кустуур нэһилиэгэр баран 2 этээстээх дьиэ тутан дьэндэппитэ.
Эбээлээх эһээбит харахтарынан хайҕаһан, сүрэхтэринэн сөбүлэһэн 1953 сыллаахха олунньу ыйыгар ыал буолбуттар. 3 кыталык кыыс, 1 туруйа уол оҕоломмуттар. Туспа дьиэ туттан, дьиэлэрин миэбэлин эһээбит бэйэтин тус сатабылынан, бэйэтин кыаҕынан оҥорон, хороҕор муостааҕы, сыспай сиэллээҕи ииттэн быр бааччы 65 сыл олорбуттара. Эбээбит үйэтин тухары оҕо уһуйааныгар ньээнньэннэн үлэлээбитэ. Үүнэр кэнчээри ыччаты иитиигэ кылаатын иһин диэн элбэх грамоталардаах, наҕараадалардаах. Оҕолор эбээбитин үлэтигэр кэлэрин мэлдьи күүтэллэрэ үһү, наһаа интэриэһинэйдик, умсугутуулаахтык остуоруйалыырын, кэпсээн кэпсиирин, хаһыат ааҕарын, амарах, үтүө майгытын иһин.
Эһээбит совхоз управляющайынан үлэлээбитэ. Партиялаах хомуньуус, өрүү инники күөҥҥэ сылдьар туруу үлэһит, дьон сэргэ холобур оҥостор киһитэ этэ. Эһээбит олус холку майгылаах, үөрүнньэҥ, ол эрэн тойон буоларын быһыытынан ирдэбиллээх, үтүө суобастаах, ол иһин дьону бэйэтигэр тардар, ылыннарырыылаах саҥалаах, эппиэтинэстээх сүүнэ киһи этэ. Дьон-сэргэ кинини олус убаастыыллара, хойукка диэри ыалдьыттыыр, сылдьар, сонуннарын кэпсээн ааһар буолаллара.
Эбээбит барахсан эдэр сааһыгар бэйэтин харыстаабакка ыарахан үлэни үлэлээбитэ охсон эдэр сааһыгар инсульлаабыта. Ол эрэн ол ыарыы күүстээх санаалаах эбээбитин кыайбатаҕа. Эһээбит эбээни олус бэртик бүөбэйдиирэ. Нэдиэлэ аайы баанньыктыыра, баҕарбыт, талбыт аһын аһатара, массажтыыра. Эбээбит сытан эрэ оҕолоругар, бары сиэннэригэр төлөппүөн нөҥүө барыбытыгар үтүө сүбэтинэн, быһаарыылаах этиитинэн күүс көмө, өйөбүл -тирэх буолара. Олохпутугар мунаарбыт, уустук боппуруостарбытын күндү дьоммутуттан ыйытааччыбыт.
Биһиэхэ, Сергеевтар сыдьааннарыгар, бу сүдү, күндү дьоммут, эбээлээх эһээбит – Иванова Прасковья Семеновна уонна Сергеев Николай Дмитриевич - биһиэхэ үтүө холобур буолаллар. Биһиги кинилэр оҕолоро, сиэннэрэ, хос сиэннэрэ – кинилэргэ муҥура суох махтанабыт уонна сүгүрүйэбит!
Биһиги эбээбит Прасковья Семеновна 1933 сыллаахха от ыйыгар, эһээбит Николай Дмитриевич 1932 сыллаахха Ньукуолун күнүгэр Мэҥэдьэк нэһилиэгэр күн сирин көрбүттэрэ. Оҕо саастара олус уустук кэмҥэ ааспыта - ол хоргуйуу, сут күннэр, ас-таҥас кэмчи кэмигэр этэ. Оччотооҕу оҕолор олох кыра саастарыттан улахан дьону кытта тэҥҥэ үлэлииллэрэ. Аҕа дойду улуу сэриитигэр эр дьон үксүн кэриэтэ сэриигэ ыҥырыллан барбыт буолан эһээбит, үчүгэй үөрэхтээх буолан тоҕус сааһыттан фермаҕа суоччутунан үлэлээбитэ үһү. Эһээбит Мария Дмитриевна диэн эдьиийдээх, Михаил Дмитриевич диэн бырааттаах, ийэлэрэ оҕолоро кыраларыгар ыалдьан олохтон туораабыт. Онон соҕотох аҕа буолан хос эһээбит Сергеев Дмитрий Сергеевич сэриигэ ыҥырыллыбатах. Олоҥхоһут оҕонньор эбитэ үһү.
Эбээбит Прасковья Семеновна бииргэ төрөөбүт үһүөлэр, үс аҕа балыстар. Кини оҕо сааһыттан күүстээх үлэҕэ уһуйуллубут, кыайыгас-хотугас туруу үлэһит. Күһүн хойукка диэри муустаах ууну сыгынньах атахтарынан кэһэ сылдьан от мунньаллара үһү, онтон атахтарын ынах сааҕыгар уган иттэллэрэ эбитэ үһү. Эбээбит уран тарбахтааҕа – олус сиэдэрэйдик иистэнэрэ. Ханнык баҕарар таҥаһы, суорҕаны-сыттыгы, оннооҕор түүлээхтэн унтууну, бэргэһэни, саҥыйаҕы тигэрэ. Унтууну бэйэтэ улларан кэбиһэрэ. Мэҥэдьэк нэһилиэгин олохтоохторо билигин да саныыллар, махтана ахталлар. Биһигини, сиэннэрин, ыал буоларбытыгар барыбытын тэрийбиттэрэ. Эһээбит оҕолоругар барыларыгар дьиэ тутуспута. Кыра кыыһыгар, Александра Николаевнаҕа уһук хоту дойдуга, Эбээн –Бытантай оройуонун Кустуур нэһилиэгэр баран 2 этээстээх дьиэ тутан дьэндэппитэ.
Эбээлээх эһээбит харахтарынан хайҕаһан, сүрэхтэринэн сөбүлэһэн 1953 сыллаахха олунньу ыйыгар ыал буолбуттар. 3 кыталык кыыс, 1 туруйа уол оҕоломмуттар. Туспа дьиэ туттан, дьиэлэрин миэбэлин эһээбит бэйэтин тус сатабылынан, бэйэтин кыаҕынан оҥорон, хороҕор муостааҕы, сыспай сиэллээҕи ииттэн быр бааччы 65 сыл олорбуттара. Эбээбит үйэтин тухары оҕо уһуйааныгар ньээнньэннэн үлэлээбитэ. Үүнэр кэнчээри ыччаты иитиигэ кылаатын иһин диэн элбэх грамоталардаах, наҕараадалардаах. Оҕолор эбээбитин үлэтигэр кэлэрин мэлдьи күүтэллэрэ үһү, наһаа интэриэһинэйдик, умсугутуулаахтык остуоруйалыырын, кэпсээн кэпсиирин, хаһыат ааҕарын, амарах, үтүө майгытын иһин.
Эһээбит совхоз управляющайынан үлэлээбитэ. Партиялаах хомуньуус, өрүү инники күөҥҥэ сылдьар туруу үлэһит, дьон сэргэ холобур оҥостор киһитэ этэ. Эһээбит олус холку майгылаах, үөрүнньэҥ, ол эрэн тойон буоларын быһыытынан ирдэбиллээх, үтүө суобастаах, ол иһин дьону бэйэтигэр тардар, ылыннарырыылаах саҥалаах, эппиэтинэстээх сүүнэ киһи этэ. Дьон-сэргэ кинини олус убаастыыллара, хойукка диэри ыалдьыттыыр, сылдьар, сонуннарын кэпсээн ааһар буолаллара.
Эбээбит барахсан эдэр сааһыгар бэйэтин харыстаабакка ыарахан үлэни үлэлээбитэ охсон эдэр сааһыгар инсульлаабыта. Ол эрэн ол ыарыы күүстээх санаалаах эбээбитин кыайбатаҕа. Эһээбит эбээни олус бэртик бүөбэйдиирэ. Нэдиэлэ аайы баанньыктыыра, баҕарбыт, талбыт аһын аһатара, массажтыыра. Эбээбит сытан эрэ оҕолоругар, бары сиэннэригэр төлөппүөн нөҥүө барыбытыгар үтүө сүбэтинэн, быһаарыылаах этиитинэн күүс көмө, өйөбүл -тирэх буолара. Олохпутугар мунаарбыт, уустук боппуруостарбытын күндү дьоммутуттан ыйытааччыбыт.
Биһиэхэ, Сергеевтар сыдьааннарыгар, бу сүдү, күндү дьоммут, эбээлээх эһээбит – Иванова Прасковья Семеновна уонна Сергеев Николай Дмитриевич - биһиэхэ үтүө холобур буолаллар. Биһиги кинилэр оҕолоро, сиэннэрэ, хос сиэннэрэ – кинилэргэ муҥура суох махтанабыт уонна сүгүрүйэбит!
Иванова Прасковья Семеновна